Yarışmayla Ankara | Ankara Büyükşehir Belediyesi

Adı

Sağlık Çalışanlarına Şükran ve Anma Mekânı Proje Yarışması

Türü, Şekli ve Dili

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 23. ve 53. maddelerine istinaden Mimarlık, Peyzaj Mimarlığı, Mühendislik, Kentsel Tasarım Projeleri, Şehir ve Bölge Planlama ve Güzel Sanat Eserleri Yarışma Yönetmeliği doğrultusunda Ankara Büyükşehir Belediyesi’nce açılan yarışma; serbest, ulusal ve tek kademeli proje yarışmasıdır. Yarışmanın dili Türkçedir.

Yeri ve Konusu

Yarışmacıların detaylı olarak ele almaları beklenen proje alanı Sıhhiye Otoparkı ile Sıhhiye Pazar Alanı arasındaki bölgedir. Projenin etki alanı ise Sıhhiye Pazar Alanı’nı ve Aksu Caddesi’nin bir bölümünü kapsayacak şekilde, Abdi İpekçi Parkı’ndan Kurtuluş Parkı’na uzanmaktadır. Yarışma, sağlık emekçilerinin, insanlığın karşılaştığı en büyük salgınlardan birisi ile mücadele sürecinde gösterdikleri insan üstü özveri karşısında toplumun duyduğu şükranı ifade etmek ve hayatını kaybeden sağlık emekçilerini anmak amacıyla düzenlenmektedir.

Yarışmayı Açan Kurum

T.C. Ankara Büyükşehir Belediyesi

Raportörlük İletişim Bilgileri

yarismayla.ankara.bel.tr

Başkent Ankara’da, uzun bir süredir, kentin bütününde yetki sahibi olan Ankara Büyükşehir Belediyesi tarafından yarışmayla proje elde edilmemiştir. Bu kapsamda büyükşehir ölçeğinde en son yarışma 2003 yılında açılmış ve on sekiz yıldır İdare tarafından mimarlık, kentsel tasarım ve planlama yarışmaları açılmamıştır. Bu durum Ankara Büyükşehir Belediyesinin geçmişteki genel yaklaşımı ile ilgilidir: üniversitelerin, akademisyenlerin ve meslek odalarının kentte yapılacak uygulamalarda yarışma yoluyla da proje elde edilmesi önerisi ne yazık ki geçmiş yıllarda dikkate alınmamıştır. Bunun sonucunda Başkentte yerel yönetimler eliyle yapılan pek çok proje ve uygulamada fikir çeşitliliğinin oluşmadığı; mimarlık, planlama, peyzaj mimarlığı, güzel sanatlar ve plastik sanatlar alanlarının kente ilişkin düşünme ve öneri geliştirme potansiyelinin kullanılamadığı bilinmektedir. 2019 yerel seçimleri ile Ankara Büyükşehir Belediyesinde gerçekleşen yönetim değişimi kentsel politikalara ve kentsel projelere ilişkin güncel ve olumlu tartışmaların başlangıcı için yeni bir zemin hazırlamıştır. Bunun sonucunda, iktidar değişiminin kurumsal ve bürokratik zorluklarına rağmen, Başkent Ankara’da çok uzun zamandır çözümsüz kalmış alanlar ve konularla ilgili olarak mimarlık, tasarım ve planlama meslek çevreleri ile Belediye yönetimi arasında nasıl bir ortak çalışma yürütülebileceği konusundaki arayışlar zaman içinde meyvelerini vermeye başlamıştır. Belediye yönetiminin bu konuda katılım ve iş birliklerine açık olması, bugünkü çoğulcu ve katılımcı yarışmalarla kente yön verebilme olasılığını gündeme getirmiştir. Yarışmaların bu kadar uzun bir süre sonrasında yeniden bir katılımcı kanal olarak gündeme gelebilmesinde, meslek odaları ve akademisyenlerin önerileri etkili olmuştur. Özellikle Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Dairesi Başkanı Sn. Bekir Ödemiş’in Ankara’da yer alan akademisyenlerle yürüttüğü geniş paylaşım ve danışma süreci bu önerilerin ortaya çıkmasını kolaylaştırmıştır. İdare ile meslek odaları, uzmanlar ve akademisyenler arasında süregitmekte olan bu etkileşim Ankara Kent Konseyinin katkılarıyla yeni bir aşamaya taşınmıştır. 29 Haziran 2019 tarihinde kurulan Ankara Kent Konseyi kuruluşundan itibaren İdarenin kentsel sorunlarda katılımcı bir yaklaşım izlemesi ilkesini benimsemiş; kent planlama ve kentsel projeler konularında bu ilkenin uygulanması için Ankara’da bulunan Mimarlık Fakültelerinden kırkı aşkın öğretim elemanının Mansur Yavaş’a ilettikleri gönüllü destek talepleriyle Aralık 2019 tarihinde Konsey çatısı altında bir “Mimarlık Kültürü ve Planlama” Çalışma Grubu kurulmuştur. Başkent Ankara’nın bu biriken sorunlarının uzmanlık alanlarında yetkinleşmiş olan kişilerce yönlendirilmesi; gerektiğinde Koruma Planı, gerektiğinde Mimarlık, Kentsel Tasarım ve Peyzaj Tasarımı yarışmalarının düzenlenmesi; kimi alanlardaki uygulamaların gerçekleştirilmesinde uyulacak ilke ve esasların belirlenmesi için, Kültür ve Tabiat Varlıkları Dairesi Başkanlığı kolaylaştırıcılığında bir Akademik Danışma Kurulu’nun oluşturulması fikri Ankara Kent Konseyinin de desteğiyle İdareye önerilmiştir. Sonuçta öneri kabul görmüş ve Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Mansur Yavaş’ın davetleriyle oluşturulan bu kurulda; Daire Başkanı Bekir Ödemiş, Prof. Dr. Ali Cengizkan, Prof. Dr. Aydan Balamir, Prof. Dr. Baykan Günay, Prof. Dr. Cana Bilsel, Prof. Dr. Mehmet Tunçer, Prof. Dr. Nuray Bayraktar, Prof. Dr. Namık Erkal, Prof. Dr. Savaş Zafer Şahin, Prof. Dr. T. Elvan Altan, Doç. Dr. Güliz Bilgin Altınöz, Doç. Dr. Lale Özgenel görev almışlardır. Akademik Danışma Kurulu, gönüllülük anlayışıyla 2020 sonbaharından bu yana her hafta bir dizi çevrimiçi toplantı gerçekleştirmiş; Belediye gündemindeki öncelikli sorun alanlarını teker teker tartışmış, yarışmalara temel olacak anlayışı ve ilkeleri belirlemiştir; belirlemeye de devam etmektedir. Yapılan çalışmalar sırasında Ankara Büyükşehir Belediyesi elemanları ve Ankara Kent Konseyi ile birlikte bir yandan meslek odaları, meslek örgütleri, uzmanlar ve uygulama içindeki taraflar açılarından değerlendirmeler yapılırken diğer yandan da sorun alanları üzerinde ortak zemin geliştirilmeye çalışılmaktadır. Böylece katılımcı ve yenilikçi süreçlerin önü açılmakta, geleceğe yönelik yeni ve ufku geniş çerçeveler ortaya çıkmakta; Ankara’nın sorunları ulus ölçeğinde katkı ve düşüncelere açılmış olmaktadır. Akademik Danışma Kurulunun yarışmalar özelinde oluşturduğu birikim, yarışma hazırlık sürecini hızlandırma, gerekli bilgi, belge ve görüş üretme sürecini etkinleştirmek amaçlarıyla değerlendirilmektedir. İdarenin yarışma deneyimi sürekliliğinin bulunmaması sebebiyle Akademik Danışma Kurulu, mesleki deneyim, birikim, toplumsal cinsiyet eşitliği, yarışma deneyimi, pandemi koşullarının gerektirdiği bazı pratik gereklilikler gibi pek çok hususu dikkate alarak yarışma jürilerinin oluşturulmasında İdarenin belirleyeceği olası isim havuzunun oluşturulmasına da destek olmaktadır. Akademik Danışma Kurulu kendi içinde yaptığı tartışmaların Yarışma Jürilerine aktarılabilmesini gerekli bulmuş, ancak bunun için danışman jüri üyeliği dışında görev alınmamasını da bir etik ilke olarak benimsemiştir. Türkiye’de yarışmalar tarihi içerisinde, akademik birikimin etkin kullanımı ve kent konseylerinin kolaylaştırıcılığı açılarından bu süreç, bugüne kadar rastlanmamış bir gönüllülük ve tartışma ortamı oluşturmaktadır. Bu deneyimin bundan sonra hem Başkent Ankara’da hem de Türkiye’deki diğer kentlerde ortak akıl ve diyaloğa dayalı kentsel ve mimari problem tanımlama ve proje üretme pratiklerine katkı yapması umulmaktadır. Çalışmalar sonucunda, Ankara Büyükşehir Belediyesi Başkanı Mansur Yavaş’tan gelen, pandemi döneminde büyük özveriler gösteren sağlık çalışanlarına toplumun minnettarlığını gösterecek bir anıt yarışması açılması önerisi, konunun önemi ve kentsel kamusal alana katkıları nedeniyle öncelikli olarak gündeme alınmıştır. Akademik Danışma Kurulu, “Sağlık Çalışanlarına Şükran ve Anma Mekânı” Yarışmasının tek kademeli, ulusal düzeyde güzel sanatlar ve kentsel tasarım yarışması olması önerisini İdareye sunmuştur. Kurulda, sağlık mekânlarının tarihsel bağlamda Başkent Ankara’yla ilişkisi üzerinden sağlık çalışanlarına ilişkin bir anma mekânı için güncel kentsel toplumsal durumla ilişkili olarak doğru yer seçiminin neresi olabileceği sorusu üzerinden bir tartışma yürütülmüştür. Yarışma alanının Hıfzıssıhha, Eski Sağlık Bakanlığı, Hacettepe Üniversitesi, Kurtuluş Parkı, Abdi İpekçi Parkı, Yenişehir Pazarı Alanı ve Atatürk Bulvarı bağlantısı gibi güncel olarak da sağlık konusunda doğru bir bağlamda tanımlanabileceği değerlendirilmiştir. Yarışma ile elde edilecek bir kent mekânında, sağlık çalışanlarımızın insanlığın karşılaştığı en büyük salgınlardan birisinde gösterdikleri insan üstü özveri ve gayretlerinin uygun bir sembolizm ile temsil edilmesi ve anma mekânına dönüştürülerek kalıcılaştırılması amaçlanmaktadır.